Dijabetes je hronična bolest koja, ako se ne liječi na vrijeme, sve više razara organizam i pogađa različite organe. Vremenom može dovesti do oštećenja krvnih sudova, nerava, očiju, bubrega i kardiovaskularnog sistema. Zato su analize kojima se ove nepravilnosti u funkcionisanju organizma otkrivaju bitne za dobro zdravlje i sprečavanje širenja i razvijanja bolesti. Analiza koja služi za rano otkrivanje insulinske rezistencije je OGTT (oralni glukoza tolerans test).
Šta je OGTT?
Oralni glukoza tolerans test (OGTT) je test kojim se procjenjuje odgovor organizma na oralno unijetu glukozu u vidu vodenog rastvora. OGTT-om se mjeri koncentracija glukoze u serijskim uzorcima prije i nakon unosa glukoze. Ovaj test predstavlja najpreciznije i najobuhvatnije sredstvo za procjenu tolerancije na glukozu.
OGTT se primarno radi ako postoji sumnja na poremećaj metabolizma ugljenih hidrata u organizmu i šećernu bolest (diabetes mellitus).
Bitno je naglasiti da izvođenje OGTT nije neophodno kod svakog slučaja sumnje na dijabetes, pogotovo u slučaju osoba kod kojih su prisutni karakteristični simptomi i znaci. Prema preporukama Svjetske zdravstvene organizacije, OGTT se primjenjuje kod osoba kod kojih je utvrđena koncentracija glukoze natašte između 6,1 i 6,9 mmol/L.
Jedna od indikacija za primjenu OGTT je i sumnja na šećernu bolest tokom trudnoće (gestacijski diabetes mellitus).
Gestacijski dijabetes se definiše kao intolerancija glukoze prvi put manifestovana ili dijagnostikovana u trudnoći. Najčešće ovaj vid dijabetesa nestaje poslije porođaja. Karakteriše se poremećajem sekrecije insulina ili povećanjem insulinske rezistencije, ili kombinacijom i jednog i drugog faktora.
Uobičajeno testiranje trudnica u slučaju sumnje na šećernu bolest se izvodi između 24. i 28. nedjelje trudnoće.
Sa određivanjem koncentracije insulina u krvi, OGTT je glavni pokazatelj postojanja insulinske rezistencije.
Insulinska rezistencija je poremećaj u metabolizmu koji se karakteriše neadekvatnim odgovorom ćelija na dejstvo insulina. Kako je insulin hormon koji omogućava ulazak glukoze u ćelije, kao i njen dalji metabolizam, neadekvatan odgovor na njegovo dejstvo dovodi do povećanja nivoa glukoze u krvi. Ovo stvara tendenciju organizma da povišenim lučenjem insulina reguliše visok nivo glukoze, što vodi u hiperinsulinemiju.
Realizacija analize OGTT
OGTT je zahtjevan test, s obzirom da se za realizaciju analize uzima više uzoraka u tačno određenim vremenskim intervalima. Ovim testom se mjeri koncentracija glukoze u krvi u određenim vremenskim razmacima nakon ispijanja rastvorene glukoze. Analizom većeg broja uzoraka dobija se sveobuhvatna i pouzdana slika stanja.
Primjena laboratorijskog informacionog sistema značajno olakšava realizaciju analize. Uzimanjem prvog uzorka (nulti uzorak) sistem računa vrijeme uzimanja idućih uzoraka. Uslov za to je da u sistemu postoje podešavanja za prikupljanje uzoraka.
U aplikaciji CAREOLL je omogućeno prikupljanje većeg broja uzoraka za jednu analizu. Odabirom analize OGTT, sistem dozvoljava prikupljanje prvog uzorka. Na osnovu vremena prikupljanja prvog uzorka sistem prekalkuliše vrijeme prikupljanja ostalih uzoraka i ne dozvoljava da se prikupi idući uzorak. Idući uzorak će se moći označiti kao prikupljen u tačno utvrđeno vrijeme prikupljanja (sat vremena nakon uzimanja prvog uzorka).
Prikupljanje uzoraka za OGTT
Specifničnost analize zahtjeva da sistem alarmira kada je vrijeme za prikupljanje idućeg uzorka. Na taj način se izbjegava stvaranje grešaka prilikom prikupljanja uzoraka. Jednostavnim klikom na analizu dobija se podatak kada je prvi uzorak prikupljen. Tada će biti vidljivo i vrijeme uzimanja idućih uzoraka.
Kada se približi vrijeme prikupljanja narednog uzorka, sistem signalizira da je vrijeme za prikupljanje idućeg uzorka, tako što istakne kolonu uzorka žutom bojom i dozvoljava da se izabere opcija Prikupi uzorak.
Prikupljanje uzoraka za OGTT
U tačno vrijeme prikupljanja uzorka, sistem istakne kolonu crvenom bojom.
Prikupljanje uzoraka za OGTT